Το 1967, ο Stephenson έκανε το ακόλουθο πείραμα: έβαλε πέντε πίθηκους σε ένα δωμάτιο όπου στο κέντρο βρισκόταν μια σκάλα και κρεμασμένη στην οροφή μια δέσμη με μπανάνες.
Οι πίθηκοι δεν άργησαν να καταλάβουν ότι ανεβαίνοντας στην σκάλα θα μπορούσαν να πάρουν τις μπανάνες. Κάθε φορά που ανέβαινε ένας πίθηκος, οι άλλοι βρέχονταν με νερό.
Ακολούθως όποιος δοκίμαζε να ανεβεί την σκάλα δεχόταν επίθεση από τους άλλους τέσσερεις. Στο τέλος κανένας δεν τολμούσε να ανεβεί την σκάλα για τις μπανάνες. Σε κάποια φάση ο Stephenson έβγαλε τον ένα από τους πέντε πίθηκους και τον αντικατέστησε. Όταν ο νέος πίθηκος προσπάθησε να ανεβεί την σκάλα, δέχθηκε την επίθεση των άλλων τεσσάρων. Στην πορεία κατάλαβε ότι δεν θα πρέπει να ανεβεί. Όταν άλλος ένας πίθηκος από τους πρώτους πέντε αντικαταστήθηκε και ο καινούργιος προσπάθησε να ανεβεί την σκάλα δέχθηκε επίθεση από όλους ακόμα και από αυτόν που δεν είχε βρεχθεί, απλά έκανε ότι έκαναν και οι άλλοι. Στο τέλος αντικαταστήθηκαν και οι πέντε αρχικοί πίθηκοι και οι νέοι πίθηκοι, οι οποίο δεν υπέστησαν βρέξιμο απλά μόνο την ανεξήγητη επίθεση από τους άλλους, έμεναν στο δωμάτιο αλλά κανένας δεν τολμούσε να ανεβεί την σκάλα.
Αν μπορούσε ένας πίθηκος να ρωτήσει τότε τους άλλους «Γιατί με χτυπάτε όταν πάω να ανεβώ την σκάλα;», η απάντηση θα ήταν «Διότι εδώ έτσι λειτουργούμε». Έχουμε την ψευδαίσθηση ότι σ’ αυτόν τον τομέα είμαστε καλύτεροι από τους πίθηκους. Ακόμα θυμάμαι παιδί να ζητώ τον λόγο από τον πατέρα μου για πράγματα που θεωρούσα άδικα προς εμένα και η συνηθισμένη απάντηση που έπαιρνα ήταν «Διότι έτσι είπα».
Ποσό πολύ υποτιμάμε τα παιδιά μας δίνοντας τους τέτοιες απαντήσεις. Έχουμε την εντύπωση ότι τα παιδιά είναι ιδιοκτησία μας (δυστυχώς αυτό πολλές φορές δεν αλλάζει ακόμα και όταν τα ενηλικιωθούν) και απαιτούμε να υπακούν τα πάντα χωρίς καμιά συζήτηση. Δεν υπάρχει πιο υγιές από ένα παιδί γεμάτο απορίες για την ζωή και για τον εαυτό του. Προσεγγίσεις όπως του πατερά μου, που σίγουρα κι αυτός είχε παρόμοια προσέγγιση από τους δικούς του γονείς, βάζουν τα θεμέλια για τα μελλοντικά «αρνιά» έτοιμα να ακολουθήσουν και να δεχθούν τα πάντα διότι «εδώ έτσι λειτουργούμε».
Ο Σοπενχάουερ (2009) αναφέρει πως το συμπέρασμα 2-3 «έξυπνων» ατόμων μπορεί να γίνει αποδεκτό από άλλα άτομα. Στη συνέχεια το συμπέρασμα γίνεται αποδεκτό κι από άτομα πεπεισμένα πως οι άνθρωποι που το διέδωσαν είχαν την απαραίτητη κατάρτιση. Στη συνέχεια, «σ’ αυτούς βασίστηκαν άλλοι, που από οκνηρία προτίμησαν να πιστέψουν κάτι χωρίς δεύτερη σκέψη παρά να κοπιάσουν εξετάζοντας το ζήτημα» Ο αριθμός των εύπιστων υποστηρικτών θα μεγαλώσει και πολλοί άλλοι θα αποδεχτούν την ορθότητα του συμπεράσματος λόγω της μεγάλης απήχησης του. Τότε, «όσοι είχαν απομείνει αναγκαστήκαν να αποδεχτούν ότι ήταν πλέον κοινώς αποδεκτό, προκειμένου να μη θεωρηθούν ταραξίες, που απαρνιούνται τις γενικώς παραδεγμένες απόψεις, ή θρασείς, που θεωρούν ότι είναι πιο έξυπνοι από τους άλλους…Όταν μια γνώμη φτάνει σε αυτό το βαθμό αποδοχής, η συγκατάνευση αποτελεί πλέον καθήκον».
Μήπως το τελευταίο συμπέρασμα του Σοπενχάουερ σας θυμίζει το πείραμα με τους πίθηκους; «Δυο πράγματα είναι άπειρα: το σύμπαν και η ανθρώπινη ηλιθιότητα» (Αϊνστάιν)