Ο Φρόιντ ανάφερε ότι η αγάπη είναι συναίσθημα που αναπτύσσεται σταδιακά καθώς το βρέφος αρχίζει να αντιλαμβάνεται μια εξωτερική παρουσία στο περιβάλλον του (συνήθως την μητέρα) η οποία φαίνεται να είναι και ο μεσολαβητής για την ικανοποίηση των αναγκών του. Έτσι από ανάγκη υποχρεωνόμαστε να αγαπήσουμε – είναι θέμα επιβίωσης (χωρίς να σημαίνει ότι για το συγκεκριμένο άτομο που αγαπήσαμε, παράλληλα δεν θα μισήσουμε. Αγάπη και μισός πάνε πακέτο σε όλες τις σχέσεις, πόσο μάλλον στην πρωταρχική μας σχέση με την μητέρα)
Πέραν όμως από την Φροϋδική άποψη για την αγάπη, η ουσία είναι ότι αυτό το συναίσθημα είναι απαραίτητο για την ψυχική (και σωματική) ανάπτυξη του ανθρώπου. Οι άγγλοι ψυχαναλυτές Rene Spitz και John Bowlby, που έκαναν έρευνες σε ορφανά βρέφη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, διαπίστωσαν έκπληκτοι ότι τα μωρά που αφέθηκαν παραμελημένα στα ορφανοτροφεία χωρίς στοργή και αγάπη από τους αρμοδίους του ορφανοτροφείου, άρχισαν να εξασθενούν σωματικά και ψυχικά ώσπου και πέθαιναν.
Σε άρθρο του ο Bergmann (2001) συμπεραίνει ότι οι λόγοι που παρεμποδίζουν την ύπαρξη μιας ώριμης σχέσης αγάπης είναι: 1. η καταστροφική δύναμη του ψυχαναγκασμού επανάληψης, 2. το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, 3. ο ναρκισσισμός, 4. η απαίτηση μας να αλλάξουμε τον άνθρωπο μας, 5. η επιθετική ορμή, και 6. η ζήλια. Με τόσα εμπόδια προς τον δρόμο για μια ώριμη σχέση, ο Bergmann θεώρει κατανοητό το γεγονός ότι πολύ δύσκολα συναντάμε τέτοιου είδους σχέσεις σήμερα. Από την άλλη όμως αναφέρει κάποια πράγματα σαν προϋπόθεση για τις σχέσεις αγάπης, όπως η δυνατότητα να κοιτάζουμε εσωτερικά και να έχουμε αυτογνωσία, η ευγνωμοσύνη, και η δυνατότητα για συγχώρεση.
Στην ψυχανάλυση παρατηρείται ότι οι ασθενείς που αγαπηθήκαν στα πρώτα στάδια ζωής είναι πιο εύκολο να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά από τα άτομα που στην παιδική τους ζωή δεν αγαπηθήκαν, παραμελήθηκαν, κακοποιήθηκαν, ή εγκαταλείφτηκαν. Η Liegner (2003) είπε ότι κατα κύριο λόγο οι ασθενείς της δεν υποφέρουν από έλλειψη αγάπης ή από ανικανότητα να διατηρήσουν μια ώριμη σχέση. Αντιθέτως «η αιτιολογία των συναισθηματικών τους προβλημάτων βρίσκεται στην συσπείρωση μεγάλων αποθεμάτων επιθετικής ενέργειας που παρεμποδίζουν την λιμπιντική ορμή (ορμή αγάπης) να ακολουθήσει την πορεία της, και την παρεκτρέπουν σε προσπάθειες συντήρησης του αντικειμένου που είναι απαραίτητο για επιβίωση.» Με άλλα λόγια, η ορμή της αγάπης μπαίνει στην διαδικασία να προστατεύει το αντικείμενο (π.χ. τον/την σύντροφο) από τις έντονες επιθετικές ορμές που παρεμποδίζονται από μια υγιή εκτόνωση. Τα προβλήματα σε τέτοιες περιπτώσεις έχουν τις ρίζες του πολύ παλιά, στην περίοδο της ζωής όπου η γλώσσα δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί, και όπου τα συναισθήματα αντί οι λέξεις ήταν το μέσο επικοινωνίας.
Τέτοιου είδους βρεφικούς μηχανισμούς παρατηρούμε συχνά σε προσωπικές σχέσεις. Δεν είναι πλέον θέμα αν υπάρχει αγάπη, αλλά τι παρεμποδίζει την αγάπη να πάρει την πορεία της.