Η ιστορία του Kάιν και του ‘Αβελ, στο βιβλίο της Γένεσης, των παιδιών του Αδάμ και της ‘Ευας και του πρώτου φόνου/αδελφοκτονίας που καταγράφεται στην ανθρώπινη ιστορία, είναι σημείο αναφοράς στην ανθρώπινη φύση. Ο Κάιν υπήρξε ο πρώτος Βιβλικός ανθρωποκτόνος και ταυτόχρονα αδελφοκτόνος, σκοτώνοντας τον μικρότερο αδελφό του Άβελ, καθώς φθόνησε την επιδοκιμασία που έδειξε σε εκείνον ο Θεός. Ο Κάιν μπορεί να θεωρηθεί επίσης ο πρώτος γενοκτόνος, αν θεωρηθεί ότι αυτοί αποτελούσαν γενάρχες λαών.
Για τον άνθρωπο που πιστεύει στον Θεό και στην Αλήθεια της Αγίας Γραφής, οι ιστορίες αυτές είναι γεγονότα. Για τον άθεο είναι μύθοι. Όμως, είτε μιλάμε για πραγματικά γεγονότα είτε για συμβολικές ιστορίες, η ουσία είναι ότι από την αρχή (και ξανά αρχή μπορούμε να μιλάμε είτε για την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας από την βίβλο είτε την συμβολική αρχή του ανθρώπου δηλ. την γέννηση και βρεφική ηλικία) ο άνθρωπος παρουσιάζει στη φύση του καταστροφικές ορμές.
Οι οικογενειακές “τραγωδίες” μπορούν να πάρουν πολλές μορφές. Στην Γένεση ο Θεός/πατέρας επαινεί την θυσία του Άβελ σε αντίθεση με την θυσία του Κάιν. Νιώθοντας την αδικία του πατέρα ο Κάιν αντιδρά. Ο «πρωταρχικός άνθρωπος», όπως το παιδί στην πρωταρχική ηλικία, δεν έχει εσωτερικούς περιορισμούς. Έτσι ο Κάιν ενεργώντας παρορμητικά σκοτώνει το άτομο που ο Θεός έδειξε αδυναμία και με αυτό τον τρόπο εκδικείται και τον ίδιο του τον Θεό/πατέρα.
Οι γονείς για ευνόητους λόγους αδυνατούν να αναγνωρίσουν επιθετικές ορμές και συναισθήματα στα παιδιά τους. Η γέννηση ενός παιδιού έχει πάντα μια έντονη συναισθηματική αντίδραση στο μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας. Κατά καιρούς φίλοι γονείς μου εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τέτοιες αντιδράσεις στο μεγαλύτερο παιδί τους. Η απάντηση που δίνω είναι ότι ανησυχίες θα πρέπει να υπάρχουν όταν το παιδί δείχνει μια παντελώς αδιαφορία ή έχει μια υπερβολικά καλή και «καθώς πρέπει» αντιμετώπιση προς τον/την μικρότερο/η αδερφό/ή. Αν συναισθήματα ζήλιας και επιθετικότητας προς το νέο μέλος της οικογένειας είναι η φυσιολογική εσωτερική αντίδραση στο παιδί, τότε τι γίνονται τα συναισθήματα αυτά στο «αδιάφορο» παιδί? Εύλογα ερωτήματα που θά’πρεπε να διερωτάται ο κάθε γονιός.
Δεν θά’θελα να μεταφέρω λάθος μηνύματα. Κάθε μορφή βίαιης συμπεριφοράς προς το μικρότερο αδερφάκι, ή ακόμα και από τον μικρό στον μεγαλύτερο, θα πρέπει να είναι καταδικαστέα από τον γονιό. Στην ψυχανάλυση μαθαίνουμε ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Το μήνυμα που έστειλα στην 3χρονη μου κόρη όταν γεννήθηκε η αδερφή της ήταν ξεκάθαρο, «Δεν πρέπει να αγαπήσεις την αδερφή σου, αλλά θα πρέπει να την δεχτείς». Τέτοιου είδους μηνύματα έχουν πολλά άλλα πιο έμμεσα μηνύματα που το παιδί θα πρέπει και έχει ανάγκη να ακούσει. Το τι έμμεσα μετέφερα στην κόρη μου ήταν το ακόλουθο: «Είναι αποδεκτό να μην αγαπάς την αδερφή σου, είναι ακόμα αποδεκτό να την μισείς, αλλά έχει έρθει για να μείνει σε αυτή την οικογένεια». Πολλά παιδιά έχουν την φαντασίωση (και επιθυμία) ότι το άτομο που ξαφνικά εμφανίστηκε στο σπίτι θα επιστρέψει σύντομα πίσω στην οικογένεια του απ’όπου προήλθε. Έτσι, απολύτως φυσιολογικά ο/η μεγάλος/η αδερφός/ή θα μισήσει και τους γονείς του που αυτοί ευθύνονται για τον ερχομό του νέου μέλους που δεν λέει να φύγει. Ο εκθρονισμός του «βασιλιά» δεν είναι ποτέ εύκολος, ούτε αποδεκτός.
Επίσης να μην δώσω την εντύπωση ότι δεν υπήρξαν παρεκτροπές στην κόρη μου. Αυτό που έχει σημασία είναι η ψυχραιμία και η αντιμετώπιση με αγάπη από την μιά αλλά από την άλλη το μήνυμα ότι οι επιθετικές πράξεις δεν είναι αποδεκτές πρέπει να είναι ακέραιο. Ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα του ανθρώπου που ξεκινά την ζωή και τα πρώτα στάδια για την κοινωνικοποίηση του είναι η αναστολή των ορμών του. Είναι ένα από τα «τραύματα» του πολιτισμένου ανθρώπου αλλά χωρίς αυτό δεν θα διαφέραμε και πολύ από τα άλλα ζώα.
Οι οικογενειακές τραγωδίες είναι μέρος της ζωής μας. Οι ιστορίες όπως του αδελφοκτόνου Κάιν, του πατροκτόνου Οιδίποδα, του επαναστάτη Προμηθέα, και πολλές άλλες, κρατήθηκαν ζωντανές ανά τους αιώνες διότι έχουν αγγίξει το ασυνείδητο του καθενός από μας. Απεικονίζουν φαντασιώσεις και επιθυμίες καλά απωθημένες. Αν εμείς σαν γονείς αποδεχτούμε τα έντονα αρνητικά συναισθήματα των παιδιών μας, το πιο πιθανό είναι ότι σιγά-σιγά η ένταση αυτή θα εξασθενίσει.