Θυμάμαι ένα σημαντικό περιστατικό που συνέβηκε όταν ήμουν φοιτητής και εκπαιδευόμουν σε ψυχαναλυτική σχόλη στην Αμερική. Την μέρα που θα επέστρεφα στην Αμερική μετά από τις χριστουγεννιάτικες διακοπές ένιωθα ότι δεν ήθελα να πάω. Μόλις μπήκα στο αεροπλάνο αρρώστησα. Οι ώρες στο αεροπλάνο μέχρι την στάση στο Άμστερνταμ ήταν πολύ δύσκολες. Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν κατέβηκα στο Άμστερνταμ που πέρασε από το μυαλό μου η σκέψη να πάρω το αεροπλάνο για επιστροφή στην Κύπρο. Αυτό θα ήταν η καταδίκη μου καθώς θεωρώ ότι αν επέστρεφα στην Κύπρο δεν θα επέστρεφα ποτέ πίσω στην Αμερική. Μπήκα στο αεροπλάνο για το υπέρ ατλαντικό ταξίδι. Πόσο χαίρομαι που δεν υπέκυψα. Οι εσωτερικές διαμάχες μεταξύ αυτού που πραγματικά θέλουμε και αυτού που οι άλλοι θέλουν για μας είναι ψυχοφθόρες. Τις πλείστες φορές οι άνθρωποι υπακούουν τους εσωτερικούς γονείς και το τι θεωρούν για αυτούς «καλό» χωρίς καν να συνειδητοποιούν ότι ενεργούν για άλλους. Ο Winnicott μίλησε για τον αληθινό και ψευδή εαυτό που όλοι οι άνθρωποι έχουμε. Η λειτουργιά του ψευδή εαυτού είναι να καλύπτει τον αληθινό εαυτό και να υπακούει ασυνείδητα (ή συνειδητά) στις προσδοκίες των άλλων, πρώτα των γονιών στο βρεφικό και παιδικό στάδιο και μετά του κόσμου γενικά. Είναι ένας φυσιολογικός μηχανισμός που δημιουργείτε στο βρέφος καθώς εξαρτάται εξολοκλήρου η επιβίωση του στους γονείς, ειδικότερα στην μητέρα. Το τι επικρατεί στο ήδη υποανάπτυχτο βρεφικό μυαλό είναι κάτι σαν, «Καλυτέρα να υπακούσω στις προσδοκίες τους ώστε να μου δώσουν αυτό που χρειάζομαι για να ζήσω». Αυτό που χρειάζεται φυσικά είναι σωματικές και συναισθηματικές ανταποκρίσεις. ‘Ένας αυστηρός ψευδής εαυτός, σαν αυτούς που δυστυχώς επικρατούν στην Κύπρο, θα έχει σαν επακόλουθο την αποκλειστική υπόσκαψη του αληθινού εαυτού. Διερωτήθηκε ποτέ ο άνθρωπος ποσό ευτυχισμένος πραγματικά είναι?
Τι πρέπει να γίνει? Αν και η απάντηση «αφήστε τα παιδιά σας ελευθέρα να πάρουν την πορεία τους» ακούγετε απλή, αντιλαμβάνομαι ότι κάποιοι γονείς δυσκολεύονται. Υπάρχουν αμφιλεγόμενες απόψεις για το τι είναι η σωστή προσέγγιση στα παιδιά μας. Καλό θα ήταν όμως κάποιος γονιός ή γονιοί να αποταθούν σε ειδικούς ψυχαναλυτές/ψυχοθεραπευτές για βοήθεια καθώς τις πλείστες φόρες και ασυνείδητα οι γονείς ακολουθούν προσεγγίσεις στα παιδιά τους οι οποίες δεν είναι πραγματικά δικές τους. Πιθανό να είναι ακόμα ένα παρακλάδι του καταναγκασμού της επανάληψης (repetition compulsion) όπου στη προκειμένη περίπτωση απλά επαναλαμβάνονται μηχανισμοί του παρελθόντος από την παιδική ηλικία των γονιών. Ποιος ξέρει ίσως στη προσπάθεια μας να βοηθήσουμε τα παιδιά μας επωφεληθούμε και εμείς και δούμε την ζωή διαφορετικά. Ποτέ δεν είναι αργά.