H πληθώρα των σκανδάλων που ακούμε καθημερινά έχει φτάσει σε σημεία ανεπανάληπτα. Έχω την άποψη ότι η κοινωνία μας δεν έχει αντιμετωπίσει τόση πολλή διαφθορά στο παρελθόν. Και αυτό είναι ένα ερώτημα για το τι συμβαίνει στην Κύπρο σήμερα.
Θα προσπαθήσω εν συντομία να περιγράψω μερικά ασυνείδητα σενάρια που πιθανό να κρύβονται πίσω από το διεφθαρμένο μυαλό. Φαίνεται ότι τη δυνατότητα για διεφθαρμένες προθέσεις την έχουμε λίγο-πολύ όλοι μας.
Σε κάποια φάση στον πρώτο χρόνο ζωής το βρέφος αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει τελικά κάποιο άτομο υπεύθυνο που ικανοποιεί τις σωματικές και συναισθηματικές του ανάγκες. Το βρέφος μαθαίνει τους τρόπους να χειρίζεται την μητέρα για να παίρνει αυτό που θέλει. Έτσι έχουμε την πρώτη εκμετάλλευση του ανθρώπου. Μέσα από την αντίληψη της μητέρας ως την μόνη ελπίδα επιβίωσης, θα αναπτυχτεί η αγάπη προς αυτήν. Κάτι τέτοιο ήθελε να εξηγήσει ο Φρόιντ όταν είπε ότι το μίσος είναι αρχαιότερο της αγάπης. Ο Φρόιντ επίσης είχε τονίσει την απολυτή εγωιστική φύση του ανθρώπου
Στα μετέπειτα στάδια ανάπτυξης το βρέφος αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει και ένας πατέρας ο οποίος έχει ιδιαίτερη σχέση με την μητέρα. Το βρέφος επίσης αντιλαμβάνεται ότι δεν έχει την αποκλειστικότητα που νόμιζε από την μητέρα και θα πρέπει να βρεθούν τρόποι να διαχειριστεί αυτή την τριαδικότητα. Θα αναπτύξει πιθανές επιθυμίες και φαντασιώσεις για απομάκρυνση του πάτερα από την εικόνα αλλά την ιδία στιγμή έχει την εντύπωση ότι παρόμοιες επιθυμίες έχει και ο πατέρας για αυτόν. Έτσι για το συμφέρον του κρύβει τις πραγματικές του επιθυμίες. Η μητέρα θεωρείται ως η κύρια πηγή εφοδίων, συναισθημάτων, τροφής, επιβίωσης και φροντίδας, και ο πατέρας πιθανό να θεωρείτε απειλή. Η Sher (2010) αναφέρει ότι «πολύ πιθανό, αυτό να είναι σημαντική πηγή διαφθοράς για το βρέφος, το οποίο ανησυχεί περισσότερο στο να διατηρήσει την αγάπη της μητέρας εκμεταλλεύοντας την για αποκλειστικότητα».
Πρέπει επίσης να αναφέρω ότι αυτές οι ψυχικές διαδικασίες στο βρέφος είναι αμφιθυμικές, όπως και πολλά άλλα, και παρόλες τις συνειδητές και ασυνείδητες επιθυμίες για απομάκρυνση του πατέρα υπάρχει και η επιθυμία της παρουσίας του η οποία είναι απαραίτητη για την ψυχική του υγεία.
Ακόμη εντονότερες συγκρούσεις θα ακολουθήσουν στο μετέπειτα Οιδιπόδειο στάδιο όπου η σεξουαλική ορμή θα απομακρυνθεί από το στόμα και τις ανάγκες για επιβίωση. Το αγόρι ξανά θα επιθυμεί αποκλειστικότητα από την μητέρα – η μητέρα θεωρείται ο ιδανικότερος σύντροφος – και ο πατέρας ξανά φέρει απειλή. Οι απαγορευμένες σεξουαλικές επιθυμίες προς τη μητέρα θα δημιουργήσουν ανησυχίες τιμωρίας και ευνουχισμού. Μέσα από αυτές τις τρομακτικές επιπτώσεις το παιδί ξανά θα πρέπει να κρύψει τις αληθινές του προθέσεις. Κάπου εδώ, εξηγεί ο Φρόιντ, ξεκινά και η δημιουργία του υπερεγώ, το ψυχικό κομμάτι υπεύθυνο για την τήρηση του νόμου, της τάξης και της ηθικής. Ακόμα πιο δύσκολο έργο έχει το κοριτσάκι που θα πρέπει επίσης να αλλάξει το αντικείμενο αγάπης από την μητέρα προς τον πάτερα.
Οι διεφθαρμένοι μας πολιτικοί, τραπεζίτες, επιχειρηματίες, μας δίνουν την εντύπωση ενός βρέφους που αρνείται να δεχτεί την πραγματικότητα. Στο ναρκισσιστικό του στάδιο το βρέφος δεν έχει αντίληψη άλλων ατόμων. Μέσα στην παντοδυναμία του αυτός είναι ο κυρίαρχος του σύμπαντος, η πραγματικότητα είναι μια σκληρή και τραυματική αντίληψη που θα έρθει σιγά σιγά. «Η διαφθορά έχει να κάνει με την αφαίρεση της σκέψης, της αντίληψης και του χρέους, και την εφαρμογή πρώιμων ψυχικών μηχανισμών» (Sher, 2010)
Όπως τα βρέφη μας, έτσι και οι διεφθαρμένοι μας «ισχυροί άντρες» δεν έχουν περιορισμό στα θέλω τους. Παραμερίζουν τους άλλους, αδιαφορώντας πλήρως για τις συνέπειες των πράξεων τους. Σαν βρέφος που επιθυμεί να καταβροχθίσει την μητέρα και όλα τα καλά που έχει να προσφέρει, οι διεφθαρμένοι καταβροχθίζουν τα πάντα – και δεν χορταίνουν με τίποτα. Σαν το παντοδύναμο βρέφος, δεν πιστεύουν ότι θα πιαστούν ποτέ ή θα τιμωρηθούν, η ηθική έτσι κι’αλλιώς είναι μια αρετή που τα βρέφη δεν έχουν ακόμη αποκτήσει. Ενεργούν βάση της Φροϋδικής «αρχής της ηδονής» (Pleasure Principle) και απέχουν πολύ από την «αρχή της πραγματικότητας» (Reality Principle)
Όλοι μας σαν παιδιά έχουμε υπάρξει λίγο ή πολύ διεφθαρμένοι. Μέσα στο βρεφικό και παιδικό μυαλό η εξαπάτηση μπορεί να υπήρξε απαραίτητη προϋπόθεση για διασφάλιση της επιβίωσης μας.
Είναι εύλογο ερώτημα το τι πήγε τόσο στραβά στην περίπτωση των διεφθαρμένων ατόμων της Κύπρου. Αυτά τα άτομα χρίζουν μιας μακρόχρονης ψυχανάλυσης καθώς οι ρίζες της διαφθοράς φαίνεται να πηγάζουν πολύ βαθιά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτά τα άτομα κάπου στο ασυνείδητο τους διατηρούν έντονη μία επιθυμία – να μείνουνε πάντα παιδιά. Είναι μια επιθυμία φυσιολογική σε όλους, μια υγιείς φαντασίωση, αλλά με μια μικρή διαφορά – oι διεφθαρμένοι μας προχώρησαν από την φαντασίωση στην πράξη.